Polipy jelita grubego: przyczyny, objawy, leczenie polipów

polip jelita

Stomia24.pl

6 września 2023

Objawy polipów jelita grubego mogą pozostać niezauważone przez długi czas. Zdarza się, że do wykrycia tego typu zmian dochodzi dopiero podczas kolonoskopii wykonywanej w innym celu. Jest to o tyle niebezpieczne, że niektóre polipy mogą przekształcić się w nowotwór. Sprawdźmy, na jakie objawy zwracać uwagę, jakie badania wykonać i jak wygląda leczenie polipów jelita grubego.

Przyczyny powstania polipów jelita grubego

Polipy jelita grubego to uwypuklenie tkanki powyżej błony śluzowej jelita. Tego typu zmiany różnią się budową, przyczyną powstawania oraz rokowaniem. Ze względu na kształt polipy jelita grubego dzieli się na: płaskie, uszypułowane, półszypułowane oraz siedzące (czyli z szeroką podstawą). Z kolei w zależności od typu histopatologicznego wyróżnia się zmiany nienowotworowe (nieneoplastyczne) oraz nowotworowe (neoplastyczne). Do pierwszej grupy zaliczają się polipy:

zapalne – inaczej pseudopolipy, które obserwuje się w przebiegu chorób zapalnych jelit;
hiperplastyczne – najczęstszy rodzaj polipów nieneoplastycznych występujący zazwyczaj w esicy i odbytnicy;
hamartomatyczne – zmiany wywołane chorobami genetycznymi (np. zespole Peutza i Jeghersa);

Z kolei do zmian neoplastycznych, czyli nowotworowych zaliczają się gruczolaki. Charakteryzują się dysplazją komórek nabłonkowych oraz rozrostem komórek nabłonka gruczołowego. W klasyfikacji ICD-10 oznaczone są jako D-12, czyli nowotwory niezłośliwe okrężnicy, odbytnicy, odbytu i kanału odbytu.

Polipy jelita grubego to jedne z najczęstszych zmian w obrębie okrężnicy i odbytnicy. Występują zarówno u kobiet, jak i mężczyzn w różnym wieku (choć po 30. roku życia obserwuje się wzrost zachorowalności).

Co jest przyczyną ich powstawania? W przypadku dzieci pojawienie się dużej ilości tego typu zmian wiąże się z obciążeniem genetycznym. Mowa tu m.in. o rodzinnej polipowatości gruczolakowatej (FAP), zespole Cowden czy polipowatości młodzieńczej, które są wskazaniami do badań kontrolnych od najmłodszych lat. Z kolei do powstawania zmian o charakterze nowotworowym u osób dorosłych przyczyniają się następujące czynniki:

palenie papierosów,
picie alkoholu,
siedzący tryb życia,
dieta o niskiej zawartości błonnika pokarmowego,
cukrzyca,
otyłość,
długotrwałe narażenie na działanie kancerogenów występujących w środowisku.

Ryzyko pojawienia się polipów rośnie wraz z wiekiem. W związku z tym osobom powyżej 50. roku życia zaleca się profilaktyczną diagnostykę.

Objawy polipów jelita grubego

Objawy polipów jelita grubego mogą pozostać przez długi czas niezauważone (szczególnie jeśli ich średnica nie przekracza 1 cm). W niektórych przypadkach do ich wykrycia dochodzi dopiero w trakcie kolonoskopii wykonywanej w innym celu. Jeśli pojawiają się jakieś objawy, mogą być to:

zmiany rytmu wypróżnień,
parcie na stolec (przy zmianach zlokalizowanych w odbytnicy),
domieszka śluzu w kale,
niewielkie krwawienie (najczęściej jest to krew utajona widoczna dopiero w badaniu kału),
biegunka (w przypadku polipów mnogich),
niedokrwistość (przy długotrwałym krwawieniu).

Czy polipy jelita grubego bolą? Czasami towarzyszy im ból w dolnej części brzucha. Jednak nie jest to charakterystyczny objaw, który od razu połączy się z tego typu zmianami. Polipy mogą nie dawać żadnych objawów przez lata, dlatego tak ważna jest profilaktyczna diagnostyka.

Polipy jelita grubego – diagnostyka i leczenie

Jak wygląda diagnostyka polipów jelita grubego? Niepokojące zmiany rozpoznaje się w trakcie kolonoskopii (choć są one zauważalne również w innych badaniach: tomografii komputerowej czy wlewu doodbytniczego z kontrastem). Po wykryciu polipa jelita grubego wykonuje się polipektomię, czyli zabieg polegający na usunięciu zmian. Najczęściej jest to polipektomia endoskopowa wykonywana w trakcie badania endoskopowego przewodu pokarmowego. Po usunięciu polipa przeprowadza się badanie histopatologiczne. Jego celem jest stwierdzenie czy jest to zmiana nienowotworowa, czy nowotworowa. Jeśli badanie wykaże, że jest to polip łagodny i o niskim ryzyku lekarz może zlecić jedynie badanie kontrolne za 5 lub 10 lat. Z kolei w przypadku zmian dużego ryzyka konieczna jest szybsza kontrola. Czasami zachodzi konieczność usunięcia odcinka jelita grubego razem z okolicznymi węzłami chłonnymi. Ma to miejsce w przypadku zmian nowotworowych, które dochodzą do ścian jelita grubego (lub gdy nie udało się usunąć polipów w całości podczas polipektomii). Czy chorym podaje się leki na polipy jelita grubego? O metodzie leczenia decyduje lekarz. Jednak ze względu na to, że każda taka zmiana musi być poddana badaniu histopatologicznemu, jej wykrycie jest wskazaniem do polipektomii. Warto pamiętać również o profilaktyce. Choć przyczyny powstawania polipów jelita grubego nie są do końca znane, zaleca się przestrzeganie zasad zdrowego stylu życia. Unikanie palenia papierosów i picia alkoholu, regularna aktywność fizyczna, dieta bogata w błonnik pokarmowy mogą zmniejszać ryzyko powstawania zmian nowotworowych. Bibliografia:

Kubiak, Anna, Witold Kycler, and Maciej Trojanowski. "Epidemiologia i profilaktyka raka jelita grubego w Polsce." Probl Hig Epidemiol 95.3 (2014): 636-642.
Stec, Rafał. "Badania przesiewowe w raku jelita grubego." Współcz Onkol 10.3 (2006): 6-102.
https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/jelitogrube/293524,polipy-jelita-grubego-przyczyny-leczenie-zagrozenie-nowotworem