Co to jest przetoka odbytu?

lesniewskiego-crohna

przetoka odbytu

Stomia24.pl

24 sierpnia 2022

Przetoka odbytu (przetoka okołoodbytnicza) zalicza się do przewlekłych chorób zapalnych. W wyniku infekcji bakteryjnej w gruczołach odbytu tworzy się ropień, który z czasem przekształca się w przetokę, czyli patologiczny, wąski kanał pomiędzy odbytem, a skórą wokół niego. Przetoka odbytu powoduje nieprzyjemne dolegliwości, zawsze wymaga leczenia operacyjnego. Przyczyną powstania przetoki okołoodbytniczej jest zakażenie bakteryjne wewnątrz odbytu, które przechodzi na okoliczne tkanki w kierunku skóry. Tworzy się ropień, świadczący o ostrym stanie zapalny, który pęka samoistnie, bądź (jeśli daje objawy i pacjent zgłosi się do lekarza) jest przecinany przez chirurga. U 60% pacjentów ropień przekształca się w przetokę odbytu. Od zewnątrz jest ona zlokalizowana na skórze w niewielkiej odległości od odbytu, choć zdarzają się umiejscowienia w okolicy moszny czy warg sromowych. Sączy się z niej ropa, niekiedy z domieszką kału lub krwi. Ropień i przetoka odbytu to dwie postaci tego samego problemu, ropień to faza ostra, a przetoka odbytu faza przewlekła zapalenia tkanek miękkich wokół kanału odbytu. Stan zapalny w kanale odbytu zazwyczaj rozwija się samoistnie, około 3 razy częściej występuje on u kobiet niż u mężczyzn. Ponadto, tworzeniu się przetoki odbytu sprzyjają takie problemy, jak:

choroba Leśniowskiego-Crohna
wrzodziejące zapalenie jelita grubego
powikłania po urazach i zabiegach proktologicznych
zapalenie gruczołów potowych skóry w okolicy odbytu
nowotwory odbytu
zapalenie uchyłków jelita grubego

W zależności od umiejscowienia ropnia, a później samej przetoki, dzielimy ja na:

przyodbytnicze
kulszowo-odbytnicze
międzyzwieraczowe
naddźwigaczowe
podśluzowe

Najczęściej występują przetoki przyodbytnicze (60%) i kulszowo-odbytnicze (20% wszystkich przypadków).

Objawy przetoki odbytu

Objawy przetoki odbytu różnią się w zależności od lokalizacji problemu. Symptomy najczęściej występujących przetok przyodbytniczej i kulszowo-odbytniczej to:

niewielki otwór w skórze w okolicy odbytu, z którego sączy się wydzielina lub miejsce na skórze, które jest zaczerwienione i uwypuklone
pulsujący ból, pieczenie w okolicy odbytu, które nasilają się w pozycji siedzącej oraz podczas wypróżnień
podrażnienie skóry wokół przetoki
krew lub ropa w kale
ból podczas badania per rectum
gorączka, która świadczy o dużym ropniu

Objawy przetoki międzyzwieraczowej są zlokalizowane wewnątrz odbytu, a skóra wokół niego często jest niezmieniona. Brak zmian skórnych wokół odbytu to cecha typowa także dla przetok naddźwigaczowych, przy których głównymi problemami są ból podczas wypróżnienia oraz gorączka.

Jak diagnozuje się przetokę odbytu?

Niepokojące objawy z ostatniego odcinka przewodu pokarmowego najlepiej skonsultować z proktologiem, czyli specjalistą od chorób odbytu. Aby postawić diagnozę lekarz m.in. sprawdza skórę wokół odbytu, czy nie ma na niej charakterystycznych niewielkich otworów, z których sączy się wydzielina lub zgrubień podskórnych. W ramach diagnostyki przetoki odbytu wykonuje się także:

badanie per rectum
rektoskopię (badanie endoskopowe odbytnicy)
badanie obrazowe (USG, rezonans magnetyczny, tomografia komputerowa)

Badania obrazowe, przede wszystkim USG transrektalne, pozwala prześledzić przebieg kanału przetoki, a przez to precyzyjnie przygotować się do zabiegu chirurgicznego.

Leczenie przetoki odbytu

Jedyną metodą leczenia przetoki odbytu jest przeprowadzenia zabiegu chirurgicznego w znieczuleniu ogólnym lub od pasa w dół. Proponowana niekiedy pacjentom antybiotykoterapia w tym przypadku nie jest skuteczna i niepotrzebnie odsuwa w czasie przeprowadzenie zabiegu. Metodę operacji ustala lekarz w zależności od rodzaju przetoki. Najczęściej wykonuje się nacięcie wzdłuż przetoki, aby oczyścić ją z ropy i w ten sposób wspomóc proces gojenia się. Jeśli jest taka możliwość wycina się całą przetokę. U niektórych pacjentów konieczne jest założenie na kilka tygodni gumowej taśmy do środka przetoki. Niekiedy potrzebnych jest kilka zabiegów, aby całkowicie zlikwidować przetokę. Niestety zabieg chirurgiczny nie gwarantuje pozbycia się problemu raz na zawsze, ponieważ przetoki odbytu mają tendencję do nawracania, w szczególności u pacjentów z chorobą Leśniowskiego-Crohna. Operacyjne leczenie przetoki okołoodbytniczej wiąże się z pewnym ryzykiem, najpoważniejszym jest uszkodzenie w czasie zabiegu zwieraczy odbytu, co skutkuje zaburzeniami w kontrolowaniu oddawania stolca. Podczas rekonwalescencji po zabiegu usuwania przetoki odbytu ważna jest dieta bogata w błonnik oraz odpowiednie nawadnianie organizmu. Sposób odżywiania powinien przeciwdziałać zaparciom, co ułatwia proces gojenia i łagodzi ból podczas wypróżniania się.