Jakie produkty wywołują gazy?

gazy

wzdęcia

Stomia24.pl

18 sierpnia 2023

Wzdęcia i nadmiar gazów jelitowych może być szczególnie obciążający dla stomika. Do nadmiaru gazów może doprowadzić m.in. jedzenie w pośpiechu, w nerwach, czy na przysłowiowym „kolanie”. Jakie inne nawyki żywieniowe oraz składniki diety sprzyjają powstawaniu wzdęć i gazów jelitowych?

Skąd się biorą gazy w jelitach?

Gazy jelitowe znajdują się w przewodzie pokarmowym każdego człowieka. Są dwa główne źródła gazów w jelitach. Podstawowym źródłem gazów jest powietrze połykane podczas mówienia oraz spożywania posiłków i płynów. Gdy jemy zbyt szybko, w biegu lub gdy rozmawiamy w trakcie przeżuwania pokarmów, gdy przełykamy duże, niedokładnie pogryzione kęsy pożywienia możemy mieć nadmiar gazów jelitowych oraz wzdęcia. Warto więc zadbać o odpowiednią higienę jedzenia. Powolne jedzenie i dokładne przeżuwanie każdego kęsa to pierwszy krok do usprawnienia trawienia i efektywniejszego działanie enzymów już w jamie ustnej. Wolniejsze i spokojniejsze jedzenie posiłku sprawi również, że będziemy łykać mniej powietrza. Jak można sobie pomóc w walce z pośpiechem? Jeśli masz tendencję do ekspresowego jedzenia, spróbuj kroić to co jesz na małe kawałki (nawet jeżeli są to kanapki) i jeść sztućcami. Można również pomyśleć o jedzeniu mniejszymi sztućcami, np. do jedzenia zupy można użyć małej łyżeczki (np. od herbaty). W starannym i uważnym jedzeniu, wolnym i dokładnym przeżuwaniu każdego kęsa pomaga odstawienie na czas posiłku innych czynności (np. oglądania telewizji, czytania książki, przeglądania „internetu” w telefonie). Na gazy w jelitach ma wpływ również fermentacja bakteryjna, która zachodzi głównie w jelicie grubym. W skład gazów, odchodzących z jelita grubego wchodzą: azot, tlen, dwutlenek węgla, wodór, metan. Nasze bakterie jelitowe produkują przede wszystkim wodór (ok. 80%) oraz metan i dwutlenek węgla. Azot i tlen pochodzą z połykanego przez nas powietrza. Wszystkie wymienione gazy są bezwonne. Skąd więc bierze się nieprzyjemny zapach, który czasem towarzyszy gazom jelitowym? To zapach siarkowodoru i innych pochodnych siarkowych, który są produktami ubocznymi fermentacji niektórych bakterii jelitowych. Nadmiar gazów jelitowych może być spowodowany spożywaniem zbyt dużej ilości niektórych pokarmów. Są produkty wywołujące gazy i spożywanie ich w nadmiarze może wywoływać dyskomfort gastryczny (np. wzdęcia, odbijania i gazy o brzydkiej, nieprzyjemnej woni). Podobnie może dziać się u osób z nadwrażliwym przewodem pokarmowym, jak w przypadku zespołu jelita drażliwego.

Co jeść, aby ograniczyć gazy?

Czego nie powinna zawierać dieta, jeżeli dokuczają ci wzdęcia i gazy jelitowe? Produkty powodujące gazy to między innymi:

nasiona roślin strączkowych, np. fasola, groch, bób, ciecierzyca, soczewica, soja
warzywa kapustne, np. kapusta, brukselka, kalafior, brokuły
ogórki
cebula
czosnek
por
otręby zbożowe
suszone śliwki

Jeżeli dokuczają ci gazy jelitowe, zrezygnuj również z picia napojów gazowanych, alkoholu i napojów zawierających kofeinę oraz ciężkich, tłustych, smażonych potraw. Zdarza się, że winowajcą powodującą nadmierne gazy są jaja, niektóre ryby (karp, mintaj, śledź, sardynki w oleju), sery pleśniowe i żółte, grzyby oraz owoce. Warto tutaj podkreślić, że każda reakcja po ich spożyciu ma charakter bardzo indywidualny i nie u wszystkich powodują one taki dyskomfort. Dlatego za każdym razem należy analizować swoją dietę i obserwować reakcje przewodu pokarmowego na dany składnik. Przykładowo, jeżeli podejrzewamy cebulę jako ten produkt, który powoduje u nas nadmierne gazy i wzdęcia, to odstawiamy ją, aby sprawdzić czy całkowita rezygnacja spowoduje poprawę. Następnie sprawdzamy czy odrobina cebuli (lub innego „podejrzanego” produktu) też nam szkodzi. Może się okazać, ze nasz przewód pokarmowy toleruje dany składnik, ale w mniejszej ilości. Dzięki takiej próbie nie pozbawimy się od razu tego produktu, a zarazem nie pozbawimy się korzyści, jakie nasz organizm czerpie z jego spożywania. Ważne jest również, aby produkty podejrzane o przyczynianie się do nadmiernej ilości gazów wyłączać z naszej diety pojedynczo, a nie kilka, czy wszystkie na raz. Aby zminimalizować ryzyko powstawania gazów jelitowych w nadmiernej ilości, należy też unikać żucia gumy i picia napojów przez słomkę.

Gazy jelitowe a stomia

Gazy jelitowe u osób z wyłonioną stomią wydostają się bezpośrednio do worka stomijnego, a proces ten nie podlega naszej kontroli. Gromadzenie się gazów w worku jest szczególnie zauważalny po nocy. U niektórych stomików worek stomijny może być w całości wypełniony gazami, co czasem nawet powoduje wybudzanie się w nocy. Dlatego też gazy przy stomii mogą być nieprzyjemne, zwłaszcza, że często są produkowane w nadmiarze i mają nieprzyjemny zapach. Jeżeli tak się dzieje, warto przyjrzeć się swoim nawykom żywieniowym oraz przeanalizować skład swojej diety. Warto również stosować produkty, które pomagają likwidować przykre zapachy (absorbują substancje lotne). Należy do nich zielona pietruszka, żurawina i sok żurawinowy oraz jogurty. Bibliografia:

Jarosz M., Żywienie przez stomię, [w:] Dietetyka. Żywność, żywienie w prewencji i leczeniu, pod red. M. Jarosza. Warszawa, IŻŻ, 2016.
Pachocka L.M., Urbanik A., Zasady żywienia chorych z wyłonioną stomią, Wiad. Lek. 2016, 69, 1, 33-36.
Jarosz M. (red.), Żywienie chorych ze stomią, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.