Rodzaje stomii: kolostomia, ileostomia, urostomia

Zabiegi wykorzystywane w chirurgicznym leczeniu poważnych schorzeń i urazów układu moczowego bądź przewodu pokarmowego są szansą na szybki powrót do normalności. Niejednokrotnie stanowią jedyny ratunek dla osób z niedrożnością jelit lub po resekcji pewnych fragmentów. Jakie są rodzaje stomii? Przedstawiamy najważniejsze informacje na temat specjalistycznych zabiegów wykonywanych na drodze operacyjnej.

Jakie są rodzaje stomii?

Co to właściwie oznacza? Stomia jest chirurgicznie utworzonym połączeniem między jelitem grubym, jelitem cienkim lub moczowodem a powierzchnią skóry. W trakcie operacji chirurg tworzy przetokę, czyli otwór w dolnej części brzucha. Po przeprowadzonym zabiegu chory może swobodnie wydalać kał lub mocz, co dotychczas było niemożliwe lub znacznie utrudnione z pewnych względów. Pacjent ma większe szanse na normalne funkcjonowanie i w większości przypadków nie musi rezygnować z dotychczasowej aktywności fizycznej. Wyróżnia się trzy rodzaje stomii. Najczęściej stosowane metody operacyjne zostały opisane poniżej.

Kolostomia

Pod powyższą nazwą kryje się wyłonienie jelita grubego na powierzchnię brzucha. Kolostomia bywa wytwarzana na różnych odcinkach okrężnicy. Najczęściej jest wyłaniana poniżej pępka, w obrębie mięśnia prostego i po lewej stronie brzucha. Powinnna wystawać na powierzchnię skóry na wysokości 0,5-2 cm. Operacja jest wykonywana zwykle po usunięciu końcowego odcinka jelita grubego. Po przeprowadzonym zabiegu należy zabezpieczyć miejsce wyłonienia stomii workiem stomijnym. Dzięki temu możliwe jest bezpieczne i higieniczne usuwanie treści jelitowej z organizmu. W zależności od rodzaju oraz stopnia zaawansowania schorzenia, kolostomię wykonuje się na różnych odcinkach okrężnicy. Najczęściej przeprowadzany jest zabieg w obrębie esicy, czyli w lewej i dolnej części jelita grubego. Po przeprowadzeniu operacji wydalana treść jelitowa staje się najbardziej zbliżona do stolca oddawanego przez osoby zdrowe. Kolostomię w obrębie okrężnicy zstępującej przeprowadza się na odcinku pionowym, po lewej stronie. Stolec jest częściowo uformowany bądź zwarty. W przypadku kolostomii na okrężnicy poprzecznej i wstępującej treść jelitowa przybiera konsystencję półpłynną lub płynną. Ze względu na miejsce umiejscowienia i przyczyny wyłonienia, wyróżnia się kolostomię końcową i kolostomię pętlową. Przeprowadzenie zabiegu może okazać się konieczne z wielu powodów oraz po określeniu konkretnych wskazań medycznych. Przyczyny, dla których musi zostać wykonana operacja, wyjaśni dokładnie lekarz. Za prawidłowe wyznaczenie miejsca stomii oraz zapewnienie pacjentowi opieki pooperacyjnej odpowiada w głównej mierze pielęgniarka.

• W przypadku kolostomii końcowej najczęściej zostaje usunięta część okrężnicy i/lub odbytnicy. Pozostała część jelita grubego jest wyłaniana na powierzchnię brzucha, co umożliwia wydalanie treści jelitowej poza organizm. Wytworzona w ten sposób stomia ma ok. 1-2 cm wysokości. Może być czasowa lub stała. Tymczasowe rozwiązanie wybiera się w sytuacjach, w których pozostała część jelita nadaje się do dalszego leczenia. Natomiast stałe przydaje się w momencie, gdy odtworzenie ciągłości przewodu pokarmowego staje się niemożliwe lub zbyt ryzykowne.
• Kolostomię pętlową wykonuje się zwykle w obrębie okrężnicy poprzecznej w celu ochrony zespolenia chirurgicznego. Najczęściej służy do tymczasowego odbarczenia zmienionej chorobowo części jelita. Kolostomię pętlową można zlikwidować po wykonaniu kolejnej operacji. Ciągłość przewodu pokarmowego zostaje przywrócona po wyleczeniu pacjenta.

Ileostomia

Najczęściej jest wykonywana w momencie, gdy istnieje konieczność usunięcia w całości jelita grubego. Ileostomia znajduje się zazwyczaj po prawej stronie, w obrębie mięśnia prostego brzucha. Powinna wystawać na wysokość około 2-3 cm. Zabieg ten polega na wyprowadzeniu na powierzchnię brzucha części jelita cienkiego zwanego krętym. Treść jelitowa wypływająca z ileostomii jest półpłynna lub płynna. Ze względu na fakt, że zawiera dużą ilość enzymów trawiennych, często staje się bardziej żrąca dla skóry niż w przypadku kolostomii. Istnieją dwa rodzaje ileostomii: końcowa i pętlowa. Najczęściej jest wytwarzana na stałe, z wykorzystaniem części jelita cienkiego znajdującego się po prawej stronie brzucha. Istnieje też możliwość wykonania ileostomii dwulufowej (pętlowej). Zabieg polega na wyprowadzeniu na powierzchnię brzucha pętli jelita cienkiego, która jest następnie nacinana. W ten sposób wytwarza się dwa otwory stomijne, a po wygojeniu zespoleń przywrócona zostaje ciągłość przewodu pokarmowego.

• Ileostomię końcową przeprowadza się zwykle po usunięciu okrężnicy. Może być wyłaniana na stałe lub czasowo. Tymczasowe rozwiązanie sprawdza się w sytuacji, gdy została usunięta chora część jelita, a pozostałą poddaje się leczeniu. Służy też dla ochrony zespolenia chirurgicznego. Natomiast stałe rozwiązanie wykorzystuje się zazwyczaj po resekcji okrężnicy w trybie pilnym.
• Ileostomię pętlową wykonuje się najczęściej w celu zminimalizowania objawów powstałych w wyniku nieszczelności zespolenia na dalszym odcinku jelita. Zabieg ten przeprowadza się po operacji przedniej resekcji odbytnicy lub proktokolektomii odtwórczej (usunięcia całego jelita grubego). Najczęściej jest wykorzystywany w następstwie przewlekłych chorób i niedrożności przewodu pokarmowego. Ileostomię pętlową wykonuje się także na stałe jako zabieg paliatywny. Może być przeprowadzona w sytuacjach nieoperacyjnego nowotworu okrężnicy.

Urostomia

Konieczność przeprowadzenia zabiegu pojawia się w momencie, gdy naturalne odprowadzanie moczu poza organizm staje się niemożliwe lub znacznie utrudnione. Urostomia to określenie połączeń między drogami moczowymi, które wykonuje się w ramach interwencji chirurgicznej. Operacja jest przeprowadzana w celu wytworzenia przetoki moczowo-skórnej u osób mających duże problemy z wydalaniem moczu. Zabieg polega na wyłonieniu moczowodów na powierzchnię skóry oraz stworzeniu sztucznej przetoki. Urostomię wykonuje się w taki sposób, by umożliwić pacjentowi odprowadzanie moczu innymi drogami niż pęcherz i cewka moczowa. Istnieje wiele wskazań medycznych do wykonania tego typu zabiegu. Zaliczyć do nich można schorzenia, takie jak: nowotwory lub poważne urazy układu moczowego czy kamica nerkowa. Ze względu na brak kontroli nad oddawaniem moczu po operacji, pacjenci muszą zaopatrzyć się w woreczki stomijne. Wykorzystywane są dwie metody operacyjne, tzw.: uretero-cutaneostomia i uretero-ileocutaneostomia. W pierwszym przypadku wyprowadza się moczowody na skórę po ich odcięciu od pęcherza moczowego. Metoda ta jest jedną z najprostszych form odprowadzania moczu u osób z zaawansowanymi chorobami nowotworowymi czy powikłaniami pooperacyjnymi. Drugiego typu zabieg polega na wyizolowaniu pętli jelita krętego, do którego wszczepia się odcięte wcześniej moczowody. Tak zwana uretero-ileo-cutaneostomia jest najczęściej wykorzystywana po usunięciu pęcherza moczowego.