Mając w swoim otoczeniu osobę u której planowana jest stomia lub została wyłoniona nagle, zaczynamy szukać informacji w internecie co to jest stomia? Jakie są rodzaje, jak wygląda, czym się różni kolostomia od ileostomii, co to jest worek stomijny, a czym jest płytka stomijna? Na te i na wiele innych pytań odpowiadamy w poniższym artykule, wyjaśniając znaczenie najczęściej stosowanych terminów stomijnych.

Co to jest stomia?

Wytworzone sztucznie połączenie między jelitem grubym lub cienkim bądź układem moczowym, a powierzchnią skóry nazywamy stomią.

Jakie są rodzaje stomii?

Stomię możemy podzielić na:

• Oddechową;
• Odżywczą;
• Wydalniczą.

Mówiąc „stomia” najczęściej mamy na myśli stomię wydalniczą tzw. stomię jelitową. Sztuczny odbyt, odbyt brzuszny, czy też anus to najczęstsze synonimy stomii. Stomię można podzić zgodnie z odcinkiem jelita na którym została wynioniona na:

• Kolostomię;
• Ileostomię;
• Urostomię.

Ze względu na budową dzielimy stomię na:

• Końcową;
• Pętlową.

Ze względu na okres wyłonienia:

• Stałą;
• Czasową.

Najczęściej stosowane terminy stomijne

• Stomia oddechowa nazywana inaczej tracheostomią. To otwór wykonany chirurgicznie w tchawicy przez który wprowadzana jest rurka tracheostomijna. Zadaniem stomii oddechowej jest zapewnić prawidłowe oddychanie z pominięciem górnych dróg oddechowych.
• Stomię odżywczą wytwarza się w górnym odcinku przewodu pokarmowego (najczęściej w przełyku bądź żołądku). Wykonuje ją się w celu odżywania pacjenta dojelitowo, w przypadku gdy nie ma możliwości przyjmowania pokarmów drogą naturalną.
• Stomia wydalnicza nazywana stomią jelitową. Wyłania ją się między przewodem pokarmowym lub układem moczowy, a skórą brzucha. Dzięki niej jest możliwe wydalanie kału bądź moczu w przypadku gdy z różnych przyczyn jest to utrudnione drogą naturalną. Stomia wydalnicza jest określana najczęściej po prostu jako stomia.
• Stomia czasowa – inaczej stomia odbarczająca, jak sama nazwa wskazuje, wykonywana jest na określony czas po czym przywracana jest ciągłość przewodu pokarmowego i następuje usunięcie stomii. W niektórych przypadkach stomię czasową przekształca się w stomię definitywną.
• Stomia definitywna – inaczej ostateczna, wykonywana na stałe. Wyłania ją się w przypadku gdy odbyt i odbytnica razem ze zwieraczami zostają usunięte. Nie ma możliwości odtworzenia ciągłości przewodu pokarmowego.
• Stomia końcowa nazywana także stomią definitywną. Odbyt i odbytnica łącznie ze zwieraczami zostają usunięte. Nie ma także możliwości odtworzenia ciągłości przewodu pokarmowego.
• Stomia pętlowa inaczej stomia dwulufowa. Najczęściej wyłania ją się tymczasowo. Charakteryzuje się tym, że są dwa otwory.
• Stomia dwulufowa – inaczej stomia pętlowa, charakteryzuje się tym, że na zewnątrz znajdują się dwa otwory
• Stomia jednolufowa – tzw. stomia końcowa bądź stomia pojedyncza, na zewnątrz znajduje się jeden otwór.

Czym jest kolostomia, ileostomia, urostomia?

• Kolostomia – jest to rodzaj stomii wydalniczej wyłanianej na jelicie grubym,
• Ileostomia – jest to rodzaj stomii wydalniczej wyłanianej na jelicie cienkim,
• Urostomia – inaczej stomia moczowodowa lub przetoka moczowo-skórna, jest to rodzaj stomii wydalniczej, która umożliwia oddawanie moczy przez powłoki brzuszne w przypadku gdy został usunięty pęcherz moczowy.

Co to jest przetoka i sztuczny odbyt?

• Przetoka – jest to połączenie między dwoma lub kilkoma narządami, a skórą.
• Sztuczny odbyt – tzw. anus, jest to końcowy otwór przewodu pokarmowego.
• Przejdziemy teraz do kolejnych pojęć. Produkty stosowane przez stomików, które bez wątpienia są jedną z ważniejszych rzeczy w ich życiu nazywamy sprzętem stomijnym.

Kto to jest stomik i stomiczka?

Stomiczka i stomik są to osoby u których wyłoniona została stomia. Jest to ogólne określenie dotyczące pacjentów ze stomią. Wyroby medyczne przeznaczone dla osób z wyłonioną stomią nazywamy sprzętem stomijnym. Są dostępne zarówno dla osób z kolostomią, ileostomią czy urostomią. Ze względu na rodzaj wyłonionej stomii może się różnić. Worek stomijny – jest to sprzęt, w którym gromadzi się treść jelitowa, w przypadku gdy została wyłoniona stomia. W zależności od stomii wyróżnia się worki kolostomijne, ileostomijne oraz urostomijne. Worki stomijne dostępne są w różnych systemach: z zintegrowaną płytką stomijną (system jednoczęściowy) lub mogą być osobno płytka i worek (system dwuczęściowy). Sprzęt stomijny jednoczęściowy – płytka i worek stomijny są na stale ze sobą połączone. Sprzęt stomijny dwuczęściowy – płytka i worek stomijny to dwa osobne elementy. Łączy się je ze sobą za pomocą prostych w obsłudze pierścieni. Ze względu na rodzaj worków, wyróżniamy worki zamknięte, otwarte lub urostomijne z kranikiem. Akcesoria stomijne – są to środki do pielęgnacji skóry wokół stomii. Są równie ważnych elementem zaopatrzenia stomika co pozostały sprzęt stomijny. Sprawdź jak prawidłowo pielęgnować skórę wokół stomii.

Najczęściej stosowane akcesoria stomijne:

• Pasta stomijna uszczelniająca;
• Środek do usuwania przylepca;
• Zmywacz do pielęgnacji skóry wokół stomii;
• Pierścienie/półpierścienie uszczelniające;
• Gaziki z płynem ochronnym do skóry wokół stomii;
• Gaziki do zmywania skóry wokół stomii;
• Puder stomijny.

„Druga skóra” – jest to określenie preparatów ochronnych do pielęgnacji skóry wokół stomii. Ich zadaniem jest utworzenie bariery ochronnej między skórą, a płytką stomijną. Akcesoria do pielęgnacji stomii oraz produkty stomijne są dostępne w ramach refundacji NFZ (Narodowego Funduszu Zdrowia).  Zlecenie na zaopatrzenie w sprzęt stomijny (worki, płytki) oraz wyroby stomijne (między innymi pasty, pudry, paski, półpierścienie, produkty do usuwania sprzętu stomijnego lub ochrony skóry wokół stomii) może wystawić lekarz bądź osoba uprawniona. Od rodzaju stomii zależy wysokość refundacji. W przypadku kolostomii, ileostomii  i innych przetok limit finansowania wynosi 450zł na miesiąc, natomiast u pacjentów z urostomią wynosi 530zł na miesiąc. W przeciwieństwie do worków i płytek, które są refundowane w 100%, do akcesoriów stomijnych należy dopłacić 20% do limitu, który wynosi 120zl na miesiąc. Pacjentom z nowo wyłonioną stomią przysługuje jednorazowe zlecenie w wysokości podwójnego miesięcznego limitu finansowania. Więcej na temat refundacji wyrobów stomijnych przeczytasz w naszym artykule Refundacja sprzętu stomijnego 2023r. >>