Powrót do pracy po wyłonieniu stomii - jak się przygotować?

stomia

aktywność zawodowa

powrót do pracy

praca

Stomia24.pl

7 lipca 2023

Potrzeba wyłonienia stomii przez wielu osób traktowana jest jak wyrok. Tymczasem stomia nie oznacza końca aktywnego życia. Przeciwnie, jest to zabieg ratujący życie bądź bezpośrednio poprawiający stan zdrowia pacjenta. Oznacza to, że wyłonienie przetoki znacząco poprawia komfort i jakość życia stomika. Aby tak było, chory ze stomią potrzebuje m.in. wsparcia bliskich oraz wiedzy dotyczącej tego jak żyć ze stomią. Powrót do pracy dla wielu stomików oznacza powrót do normalnego życia. Pozwala ponownie zaangażować się w kontakty międzyludzkie i wzmacnia poczucie własnej wartości oraz pewność siebie. Kiedy można wrócić do pracy po wyłonieniu stomii i jak się do tego powrotu przygotować?

Stomia a powrót do pracy

Stomia (inaczej przetoka) to wykonane celowo chirurgiczne połączenie światła narządu jamistego i powierzchni skóry. Stomia może zostać wywołana na jelicie cienkim (ileostomia) lub jelicie grubym (kolostomia), a w skutek połączenia światła części układu moczowego ze skórą brzucha jest wyłaniania tzw. urostomia. Choć wyłonienie stomii to zmiana w wyglądzie ciała oraz w sposobie wypróżniania się (worek stomijny umieszczony na brzuchu), która wymaga szczególnego postępowania w zakresie higieny i pielęgnacji, to u większości osób nie stanowi ona przeciwwskazania do podjęcia pracy zawodowej. Po jakimś czasie można wrócić do pracy po wyłonieniu stomii? Na to pytanie nie ma jednej, uniwersalnej odpowiedzi, gdyż wszystko zależy od ogólnego stanu zdrowia stomika oraz tego w jaki sposób przebiega rekonwalescencja. Ponowne rozpoczęcie aktywności zawodowej po wyłonieniu stomii najczęściej ma miejsce po ok. 8-12 tygodniach od operacji. Ale najważniejsze jest to, że w każdym przypadku moment powrotu do pracy należy ustalać indywidualnie po konsultacji z lekarzem. Na podjęcie decyzji wpływa m.in. samopoczucie stomika i jego gotowość do podjęcia pracy, rodzaj przebytej operacji oraz rodzaj wykonywanej pracy. Stomia nie stanowi przeszkody ani dla pracy stojącej, ani siedzącej. Nie ma również ograniczeń w zakresie podróżowania i pracy w terenie. Wyjątek mogą stanowić te stanowiska pracy, które wiążą się z ciężką pracą fizyczną, częstym schylaniem i dźwiganiem oraz wymagające przebywania w wysokich temperaturach.

Jak przygotować się na powrót do pracy ze stomią?

Najważniejszym zadaniem jakie stoi przed stomikiem po operacji jest poznanie swojej stomii oraz oswojenie i adaptacja do nowej sytuacji życiowej. Jeszcze w szpitalu uzyskasz wiedzę dotyczącą pielęgnacji i higieny stomii. Pielęgniarka stomijna pomoże w dobraniu odpowiednich produktów i sprzętu stomijnego, które będą spełniały twoje potrzeby.

Należy pamiętać, że w pierwszych tygodniach po wyłonieniu stomia zmienia się. Na początku może być lekko powiększona i najprawdopodobniej zmniejszy się w ciągu pierwszych 6-8 tygodni. To wymaga uważności w dopasowywaniu sprzętu stomijnego. Może zaistnieć potrzeba zmiany rozmiaru płytki stomijnej. To ważne, gdyż dobrze dobrany rozmiar i rodzaj sprzętu stomijnego dają poczucie komfortu i bezpieczeństwa. Nie martwimy się wtedy np. o niekontrolowany wyciek z worka stomijnego. Kolejne ważne kwestie to wymiana sprzętu stomijnego, sposób żywienia, ubierania się, higieny całego ciała.

Planowanie powrotu do pracy

To, czy poinformujesz swojego pracodawcę o stomii zależy od ciebie. Nie musisz tego robić jeśli nie chcesz. Niemniej jednak rozmowa z szefem i bliskimi współpracownikami może być pomocna, dać zrozumienie i wyrozumiałość dla twoich potrzeb oraz wsparcie w nieprzewidzianych sytuacjach. Jeśli zdecydujesz się na otwartość, porozmawiaj również ze swoim pracodawcą na temat możliwości i sposobu powrotu do pracy. Każda praca jest inna i ma inne wymagania. Być może dla wszystkich (ciebie, współpracowników i pracodawcy) będzie korzystniej, gdy na początku powrócisz w niepełnym wymiarze godzin. Wszystko zależy od tego jaką pracę wykonujesz i jakie jest Twoje samopoczucie. Może być tak, że w początkowym okresie będziesz np. szybciej odczuwać zmęczenie.

Przed powrotem do pracy warto zorganizować sobie w domu dzień próbny, podczas którego będziemy zachowywali się i wykonywali czynności podobne tych w naszym typowym dniu roboczym. W takim dniu możesz sprawdzić ile czasu zajmuje ci wykonanie wszystkich porannych rutynowych czynności jak poranna toaleta, pielęgnacja stomii, zmiana sprzętu stomijnego i inne. W ten sposób dowiesz się ile czasu potrzebujesz, aby przygotować się do wyjścia z domu tak, aby nie spóźnić się do pracy. Zaplanuj swój dzień próbny również pod kątem spożycia posiłków regularnie w takich godzinach, w jakich najczęściej jesz w pracy. To pozwoli ci monitorować stomię, kiedy jest najbardziej „aktywna”, aby wiedzieć kiedy trzeba będzie opróżnić worek. Dzięki temu łatwiej będzie ułożyć plan dnia uwzględniający zarówno obowiązki służbowe, jak i indywidualne potrzeby, związane między innymi z zaplanowaniem przerw na zmianę lub opróżnienie worka stomijnego. Im więcej kwestii przetestujesz, tym większy komfort będziesz mieć podczas powrotu do pracy.

Powrót stomika do pracy - o czym należy pamiętać

Jeśli jesteś stomikiem, pamiętaj, aby do pracy zabrać nie tylko posiłek i akcesoria potrzebne do pracy, ale również swój zestaw stomijny. Dobrze sprawdza się kosmetyczka lub woreczek strunowy, w którym spakujesz niezbędne produkty. Należą do nich przede wszystkim:

zapasowy sprzęt stomijny (jedno- lub dwuczęściowe worki stomijne)
akcesoria stomijne: pasta uszczelniająca, puder, gaziki, aerozol do usuwania przylepca, pianka lub żel do pielęgnacji i ochrony skóry wokół stomii, ręcznik papierowy
worek na zużyty sprzęt
neutralizator zapachów - jeśli martwisz się o zapachy ze stomii

Pamiętaj, że posiadanie stomii nie powinno wpłynąć na zmianę dotychczasowego stylu życia. Możesz nadal czerpać satysfakcję z pracy i osiągać sukcesy zawodowe. Im lepiej zaplanujesz i przygotujesz się do powrotu do pracy po operacji, tym łagodniej i efektywniej powrócisz do codziennej aktywności.

Bibliografia:

1. Dziedzic B, Sienkiewicz Z, Leńczuk-Gruba A, Idzik A, Fidecki W, Wysokiński M. The quality of life of patients with an intestinal stoma. Pielęgniarstwo Chirurgiczne i Angiologiczne 2019; 3: 100–106.

2. Nowicki A , Marciniak J, Farbicka P, Banaszkiewicz Z. Satisfaction with life and disease acceptance by patients with a stomy related to surgical treatment of the rectal cancer – determinants of quality of life? Pol Przegl Chir 2015; 87 (9): 434-442.

3. Rogowska J, Krajewska-Kulak E, Kondzior D. Patient's adaptation to life after stoma. Pielęgniarstwo Chirurgiczne i Angiologiczne/Surgical and Vascular Nursing. 2013;7(2):44-54.

4. Szewczyk J, Bajon A. Opieka pielęgniarska w okresie okołooperacyjnym nad pacjentem z wyłonioną stomią jelitową, Polski Merkiusz Lekarski 2009, 26: 155-575.