Jakie badania należy wykonać przy chorobie Leśniowskiego-Crohna?

Choroba Leśniowskiego-Crohna jest przewlekłym i dość rzadkim schorzeniem, powodującym znaczne upośledzenie sprawności oraz obniżenie jakości życia chorego. Etiologia zaburzeń dotyczących różnych odcinków przewodu pokarmowego nie została do końca poznana. Jakie są najczęstsze objawy schorzenia nazywanego w skrócie ChLC? Na czym polega leczenie choroby Leśniowskiego-Crohna? Jakie badania pozwalają na szybkie rozpoznanie ChLC? Zapraszamy do lektury!

Objawy choroby Leśniowskiego-Crohna

Choroba Leśniowskiego-Crohna zaliczana jest do grupy nieswoistych zaburzeń jelit. Wywołuje zmiany zapalne, które wykazują zdolność do ziarninowania. Mają one charakter odcinkowy lub ogniskowy. Zmiany zapalne mogą objąć dowolny fragment przewodu pokarmowego, ale najczęściej występują na końcowym odcinku jelita krętego. Charakterystyczne dla ChLC są nacieki, przetoki, twory guzowate oraz zrosty. W wyniku powstałych zmian jelita mogą się kurczyć, co powoduje problemy z przemieszczaniem się treści jelitowej. Za powstawanie choroby Leśniowskiego-Crohna mają odpowiadać predyspozycje genetyczne, mikroflora jelitowa lub zaburzenia o podłożu immunologicznym, czyli związane z nieprawidłową odpowiedzią układu odpornościowego na bakterie zasiedlające przewód pokarmowy. Czynnikami istotnymi w etiologii ChLC są nie tylko geny, ale też palenie papierosów, infekcje bakteryjne lub wirusowe, stres, dieta bogata w tłuszcze oraz rafinowane cukry. Schorzenie ma charakter wybitnie przewlekły. W etapowym przebiegu choroby pojawiają się okresy zaostrzeń oraz łagodzenia uciążliwych symptomów. Do najczęstszych objawów ChLC można zaliczyć:

• silne bóle w dolnej lub środkowej części brzucha;
• powracające biegunki, półpłynne stolce z domieszką śluzu i/lub krwi;
• gorączkę i stany podgorączkowe;
• zmniejszenie apetytu oraz postępującą utratę masy ciała;
• duże osłabienie i brak energii;
• ogólne złe samopoczucie;
• potęgującą się niedokrwistość;
• niedrożność jelit,
• nudności oraz wymioty;
• zmiany skórne w okolicy odbytu – przetoki, szczeliny, owrzodzenia czy ropnie.

U niektórych chorych pojawia się wyczuwalny guz umiejscowiony w prawej, dolnej części brzucha. Często występuje też hipoproteinemia, awitaminoza i niedobór elektrolitów. Po pewnym czasie może dojść do znacznego niedożywienia oraz wyniszczenia organizmu. Dlatego niezwykle ważna jest wczesna diagnostyka choroby Leśniowskiego-Crohna. Na wykonanie pakietu specjalistycznych badań powinny zdecydować się szczególnie osoby z predyspozycjami genetycznymi do zachorowania na nieswoiste choroby zapalne jelit.

Do jakiego lekarza iść z podejrzeniem choroby Leśniowskiego-Crohna?

W pierwszej kolejności warto udać się do internisty. Skierowanie do specjalisty w placówce medycznej NFZ może wystawić lekarz pierwszego kontaktu. Diagnostyka choroby Leśniowskiego-Crohna bazuje na wdrożeniu kilku procedur medycznych. Szczegółowy wywiad lekarski z pacjentem powinien przeprowadzić gastroenterolog. Przykładowo może zapytać o początek wystąpienia niepokojących objawów, nietolerancje pokarmowe, leki przyjmowane na stałe, nałogowe palenie papierosów czy przypadki zachorowania na ChLC w rodzinie. Lekarz gastroenterolog przeprowadza też badanie fizykalne, podczas którego ocenia masę ciała, tętno, temperaturę ciała, wzdęcie brzucha. Szczególną uwagę zwraca na tkliwość i odczuwanie przez pacjenta bólu podczas ucisku. Następnie zleca badania laboratoryjne, endoskopowe, radiologiczne oraz obrazowe. Od osób z grupy podwyższonego ryzyka pobierany jest zazwyczaj fragment śluzówki jelita, który służy do oceny histopatologicznej. Dzięki temu istnieje możliwość sprawdzenia, czy wyżej wymienione objawy są związane ze schorzeniem typu ChLC.

Jakie badania wykonać w diagnostyce?

Wczesne rozpoznanie i leczenie choroby Leśniowskiego-Crohna może mieć pozytywny wpływ na ogólny stan pacjenta. Niezwykle istotna jest analiza wyników badań laboratoryjnych, obrazu endoskopowego i ultrasonograficznego. Zmiany zapalne na dowolnym odcinku przewodu pokarmowego można wykryć po pobraniu wycinka śluzówki jelita. Na początek warto wykonać badania laboratoryjne, takie jak:

• morfologia – poziom płytek krwi i hemoglobiny, liczba białych krwinek, OB, CRP;
• oznaczenie stężenia albumin, elektrolitów (sód, potas), kreatyniny, bilirubiny, amylazy;
• analiza kału – m.in. kalprotektyny i laktoferyny.

Co szczególnie pomaga w diagnostyce choroby Leśniowskiego-Crohna? Badania endoskopowe, które umożliwiają oglądanie wewnętrznych ścian:

• przełyku, dwunastnicy lub żołądka (gastroskopia);
• dolnego odcinka przewodu pokarmowego (kolonoskopia, ileokolonoskopia);
• jelita cienkiego (enteroskopia).

W rozpoznaniu ChLC może pomóc tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny. Badania radiologiczne i ultrasonograficzne służą nie tylko do oceny zmian w jelitach, ale też pozostałych struktur w jamie brzusznej. Niektóre z nich przeprowadza się po podaniu pacjentowi środka kontrastowego. Aby ocenić obciążenie mutacją genu NOD2/CARD15 u krewnych i potomstwa, warto wykonać badanie genetyczne.

Leczenie Leśniowskiego-Crohna

Choroba ChLC przebiega z okresami nawrotów i remisji, podczas których następuje wyciszenie uciążliwych dla pacjenta objawów. Nie ma skutecznej metody całkowitego wyleczenia schorzenia, ale istnieje możliwość zmniejszenia procesu zapalnego oraz zapobiegania powikłaniom. Leczenie choroby Leśniowskiego-Crohna polega głównie na długotrwałym utrzymywaniu remisji i zazwyczaj trwa przez całe życie. W terapii wykorzystywane są leki o działaniu przeciwzapalnym oraz immunosupresyjnym, na przykład glikokortykosteroidy, preparaty 5-aminosalicylanów czy tiopuryny. Terapia farmakologiczna nie jest jedynym ratunkiem dla osób, u których zdiagnozowano chorobę o nazwie Leśniowski-Crohn. Leczenie farmaceutykami nie zawsze przynosi oczekiwane rezultaty. W niektórych przypadkach konieczna jest interwencja chirurgiczna. Część chorych wymaga leczenia operacyjnego. Zabiegi chirurgiczne mają na celu usunięcie powstałych ropni, przetok, częściowej lub całkowitej niedrożności jelita.