Jak sobie poradzić z wypadającą stomią?

Po otrzymaniu informacji o konieczności wyłonienia stomii pojawia się wiele pytań. Nie tylko o wybór sprzętu stomijnego czy pielęgnację skóry, ale i wypadanie stomii. Wiedza na temat czynników, które mogą do niego doprowadzić oraz postępowania w takiej sytuacji pomaga uniknąć groźnych powikłań.

Stomia wypadająca – najczęstsze przyczyny

Wypadanie stomii rozpoznaje się po tym, że jej śluzówka znacznie uwypukla się ponad poziom skóry. Jest to szczególnie widoczne w pozycji stojącej. Stomia wypadająca staje się coraz bardziej wypukła. Niekiedy można wyczuć to przez worek stomijny. Innym razem zmiany zostają zauważone przy zmianie sprzętu stomijnego. Czym może być spowodowane wypadanie stomii? Najczęstsze przyczyny to:

• nieodpowiednie miejsce wyłonienia stomii,
• nieprawidłowa technika operacyjna,
• otyłość (nadmierna ilość tkanki tłuszczowej wokół stomii utrudnia utrzymanie stabilności płytki stomijnej),
• zbyt duża aktywność mięśni brzucha (intensywne ćwiczenia fizyczne czy dźwiganie ciężkich przedmiotów może przyczynić się do przemieszczania i wypadania stomii),
• przewlekłe biegunki lub zaparcia,
• niewłaściwa pielęgnacja stomii.

Nie wszystkie przyczyny mogą zostać wyeliminowane przez osobę ze stomią. Niektóre z nich (wybór miejsca wyłonienia stomii i techniki operacyjnej) zależą od lekarza. Należy skupić się na tym, które podlegają modyfikacji:

• zadbać o zdrową dietę, która umożliwia utrzymanie prawidłowej masy ciała, a także zapobiega biegunkom i zaparciom;
• dobrać intensywność ćwiczeń do indywidualnych możliwości (warto poinformować trenera personalnego o stomii);
• znaleźć i usunąć przyczynę przewlekłych zaparć lub biegunek;
• unikać dźwigania ciężkich przedmiotów;
• pamiętać o właściwej pielęgnacji stomii – zaleca się, aby używać specjalnych produktów przeznaczonych dla osób po zabiegu wyłonienia stomii.

Co, jeśli doszło już do wypadnięcia stomii? O ile jelita pracują prawidłowo, nie pojawiają się dolegliwości bólowe, a uwypuklenie ponad poziom skóry to kwestia 5-8 cm, z reguły nie ma większego zagrożenia dla zdrowia. Przy czym należy pamiętać, że każdy przypadek jest inny i zaleca się konsultację z pielęgniarką stomijną lub lekarzem prowadzącym. O większym zagrożeniu mówi się zazwyczaj, gdy wypadnięty fragment jelita ma kilkanaście cm. W takiej sytuacji zachodzi ryzyko zaburzeń ukrwienia jelit. Ich śluzówka jest bardziej narażona na pęknięcia, urazy i otarcia. Jak postępować w momencie, gdy doszło do wypadnięcia stomii?

Wypadanie stomii – co robić?

Po pierwsze należy zachować spokój. Niewskazane jest podejmowanie nerwowych prób „wkładania” stomii na miejsce. Zamiast tego zaleca się, aby jak najszybciej skonsultować się z pielęgniarką stomijną lub lekarzem prowadzącym. Warto wykorzystać tę okazję do zadania pytań o pielęgnację skóry wokół stomii czy technikę aplikacji płytki (jeśli istnieje podejrzenie, że to w tym tkwi problem). Poza tym należy unikać nadmiernego nacisku na stomię. Nie zaleca się dźwigania ciężkich przedmiotów, wykonywania intensywnych ćwiczeń fizycznych i czynności powodujących napięcie mięśni brzucha. W miarę możliwości można spróbować zabezpieczyć stomię za pomocą specjalnego opatrunku stomijnego lub gazy. Przy czym trzeba pamiętać, że jest to tylko tymczasowe rozwiązanie. Funkcjonowanie przez dłuższy ze stomią wypadającą zabezpieczoną jedynie opatrunkiem może doprowadzić do groźnych powikłań. Nawet jeśli takie rozwiązanie wydaje się dobre, należy szybko skonsultować się ze specjalistą. Do czasu konsultacji z pielęgniarką lub lekarzem zaleca się przebywanie w pozycji leżącej (o ile jest to możliwe). Pozwala to zapobiec napinaniu mięśni brzucha i pogłębianiu się problemu. Są to ogólne wskazówki. Należy podkreślić, że każdy przypadek jest inny. Pielęgniarka stomijna lub lekarz oceniają, jakie postępowanie będzie najlepsze w konkretnej sytuacji. Ponadto pomagają stwierdzić, co jest przyczyną problemu i wdrożyć zalecenia zapobiegające takim sytuacjom w przyszłości.