Przepuklina okołostomijna – przyczyny, objawy, profilaktyka

pas brzuszny

pas przepuklinowy dla stomika

przepuklina okołostomijna

Stomia24.pl

30 września 2022

Przepuklina okołostomijna to bardzo częste powikłanie po operacji wyłonienia stomii. Jej głównym objawem jest pojawienie się miękkiego guza w okolicy stomii, który powiększa się wraz z upływem czasu. Leczenie przepukliny okołostomijnej może wymagać przeprowadzenia operacji, choć u niektórych pacjentów wystarcza stosowanie specjalnych pasów przepuklinowych. Przepuklina okołostomijna najczęściej pojawia się jako powikłanie kolostomii, rzadziej u pacjentów z ileostomią i urostomią. Szacuje się, że problem ten dotyczy od 40% do nawet 80% pacjentów z wyłonioną stomią. Tym samym jest to najczęściej występujące powikłanie w tej grupie chorych. Największe ryzyko pojawienia się przepukliny wokół stomii istnieje w dwóch pierwszych latach po zabiegu, niemniej powikłanie to może powstać także po wielu latach korzystania ze stomii. Przepuklina okołostomijna ma też niestety charakter nawracający, usunięcie jej operacyjnie nie zawsze oznacza pozbycie się problemu raz na zawsze.

Co to jest przepuklina okołostomijna?

Przepuklinę okołostomijną zalicza się do przepuklin brzusznych, pooperacyjnych. Tworzy się ona w wyniku wypychania narządów jamy brzusznej, głównie jelita cienkiego, do otworu w ścianie brzucha, w którym została wyłoniona stomia. Ciśnienie panujące wewnątrz jamy brzusznej może przemieszczać narządy w stronę powstałego w wyniku tworzenia stomii ubytku. W trakcie kichania, kaszlu, wymiotów, podnoszenia ciężkich przedmiotów czy parcia na stolec dochodzi do wzrostu ciśnienia tętniczego wewnątrz jamy brzucha i jest to jeden z czynników sprzyjających powstawaniu przepukliny okołostomijnej. Wyróżnia się dwa typy przepukliy okołostomijnej:

przepuklinę okołostomijną prawdziwą – przyczyną przemieszczania się jelit do otworu stomii jest zbyt szeroki kanał stomijny;
przepuklinę okołostomijną rzekomą – przyczyną przemieszczania się jelit jest nadmierne zwiotczenie tkanek wokół stomii.

Przepuklina okołostomijna – objawy

Objawem przepukliny okołostomijnej jest pojawianie się miękkiego uwypuklenia w okolicy stomii. Co charakterystyczne, początkowo widoczne jest ono jedynie kiedy pacjent stoi, a „zanika” w pozycji leżącej. Guz może się powiększać wraz z chwilowym wzrostem ciśnienia wewnątrz brzucha, np. w trakcie kichania, kaszlu, przenoszenia cięższego przedmiotu. Z czasem worek przepuklinowy powiększa się i powikłanie staje się widoczne przez cały czas. Wówczas pojawiają się dodatkowe objawy przepukliny okołostomijnej, takie jak:

ból
trudności z dopasowaniem sprzętu stomijnego
zmiany (maceracje) skóry wokół stomii
zmiana konsystencji stolca
dyskomfort wokół brzucha

Jakie są przyczyny powstania przepukliny stomijnej?

To czy po operacji wyłonienia stomii pojawi się powikłanie w postaci przepukliny okołostomijnej zależy od samej techniki wykonania przetoki, jak i późniejszego stylu życia pacjenta. Czynniki ryzyka pojawienia się przepukliny po operacji wyłonienia stomii to:

wiek powyżej 60 lat
palenie papierosów
szybki przyrost masy ciała po operacji
otyłość lub nadwaga, w tym obwód talii powyżej 100 cm
przewlekłe zaparcia
choroba Leśniowskiego-Crohna
problemy z oddawaniem moczu
nieprawidłowa technika (wytworzenie zbyt szerokiego kanału stomijnego podczas zabiegu) bądź lokalizacja stomii.
stan zapalny po zabiegu, który wydłuża czas gojenia się rany.

Na technikę wykonania stomii pacjent nie ma wpływu, natomiast może zmodyfikować swój styl życia, aby zminimalizować ryzyko pojawienia się przepukliny. Poza utrzymywaniem prawidłowej masy ciała ważne są ćwiczenia fizyczne wzmacniające mięśnie brzucha, wyeliminowanie z diety produktów wzdymających oraz profilaktyczne noszenie stomijnego pasa brzusznego.

Przepuklina okołostomijna – kiedy konieczna jest operacja?

Jedną z metod leczenia przepukliny jest zabieg operacyjny. Bezwzględnym wskazaniem do operacji jest uwięźnięcie lub zadzierzgnięcie jelit z towarzyszącymi objawami niedrożności. Zabieg bywa tez konieczny w przypadku dużych przepuklin, które są nie tylko problemem estetycznym, ale też znacząco utrudniają dobranie sprzętu stomijnego i prawidłowe zaopatrzenie przetoki. W przypadku mniejszych przepuklin bez dodatkowych powikłań operacja nie zawsze jest proponowana pacjentowi, także dlatego, że nie ma pewności, że przepuklina nie pojawi się ponowie, a zabieg operacyjny zawsze jest obciążeniem dla organizmu.

Pas przepuklinowy dla stomika

Noszenie pasa brzusznego ma zminimalizować ryzyko pojawianie się przepukliny okołostomijnej. Pasy przepuklinowe są stosowane standardowo u pacjentów po operacjach w obrębie brzucha. Osoby ze stomią mogą samodzielnie dopasować otwór w pasie do wielkości i kształtu stomii, ponieważ pasy są wykonane z materiału, który się nie strzępi. Jest to konieczne u pacjentów z ileostomią i urostomią. W przypadku kolostomii można stosować pasy bez wyciętego otworu na worek bez ryzyka, że pas będzie blokował wyciekanie treści jelitowych.

Zakładaj pas w pozycji leżącej, czyli naturalnej dla ułożenia jelit.
Noś pas podczas aktywności fizycznej wzmacniającej mięśnie brzucha.
Korzystaj z pasa bezpośrednio po operacji, aby dodatkowo zabezpieczyć ranę przed rozchodzeniem się.

Pamiętaj o tym, że samo noszenie pasa, bez dodatkowej aktywności fizycznej, może wręcz osłabić mięsnie brzucha. Dlatego konieczne jest łączenia pasa z ćwiczeniami.

Jaki sprzęt stomijny u pacjenta z przepukliną okołostomijną?

Pojawienie się przepukliny okołostomijnej utrudnia odpowiednie zaopatrzenie przetoki w sprzęt stomijny oraz prawidłową pielęgnację skóry wokół stomii. Dlatego przy powikłaniu tym konieczna jest tym większa dbałość o odpowiednie przyklejenie worka, jego regularną wymianę oraz pielęgnację skóry wokół przetoki. Na rynku dostępne są specjalne worki dla osób z przepukliną okołostomijną. Charakteryzują się one tym, że nie powodują ściągnięcia skóry pod płytką, sprawiają że pacjent nie czuje na skórze ciężaru worka, a specjalne przylepce utrzymują się na skórze wokół stomii z przepukliną dłużej niż ich „zwykłe” odpowiedniki.