Biegunki i zaparcia u pacjentów ze stomią
Stomia24.pl
26 lipca 2022Znaczący odsetek pacjentów ze stomią kałową doświadcza problemu zaparć lub biegunek. Często wynikają one z błędów żywieniowych i można je wyeliminować poprzez zmiany w diecie. Co jeszcze może być przyczyną zaparć i biegunek u stomików? Jak sobie z nimi radzić? Kiedy konieczna jest pomoc specjalisty? Kolostomia i ileostomia to operacje w obrębie układu pokarmowego. Pacjenci ze stomią kałową są narażeni na szereg dolegliwości związanych z trawieniem pokarmów, takich jak nudności, wzdęcia, przelewanie się w brzuchu, skurcze brzucha, zatrucia pokarmowe, zatkanie się stomii, w tym także na biegunki i zaparcia.
Zaparcia to problem osób z kolostomią, przy ileostomii nie występują. Z kolei na biegunki narażeni są głównie pacjenci z ileostomią, choć zdarzają się także i przy kolostomii.
Biegunki przy stomii
Jakie są kryteria rozpoznania biegunki u pacjentów ze stomią kałową? W przypadku kolostomii biegunkę rozpoznaje się, gdy występują więcej niż 3 wypróżnienia na dobę, a konsystencja stolca zmienia się ze stałej na papkowatą lub płynną. Natomiast o osób z ileostomią do stwierdzenia biegunki bierze się pod uwagę wyłącznie objętość wydalanego stolca (bo jego konsystencja zawsze jest półpłynna). Normą przy ileostomii jest wydalenie 200-600 ml stolca. Biegunkę rozpoznaje się wówczas, gdy objętość stolca przekroczy 1000 ml, konsystencja zmienia się na wodnistą, a dzienne zużycie worków wzrasta dwukrotnie. Najczęstszymi przyczynami biegunek u osób ze stomią są:
- błędy żywieniowe
- infekcje jelitowo-żołądkowe
W przypadku wystąpienia biegunki w pierwszej kolejności zaleca się zwiększenie ilości przyjmowanych płynów do 2,5-3 litrów na dobę, aby uniknąć odwodnienia organizmu. Zaleca się picie np. czarnej herbaty, naparu z czarnych jagód, bulionu drobiowego, kakao na wodzie. Drugim krokiem jest zmiana diety, wprowadzenie produktów o działaniu zapierającym. Zalicza się do nich:
- banany
- biały ryż
- pieczywo pszenne
- pieczone jabłka
- czekolada gorzka
- chude mięso
- galaretki
- gotowana marchew
- kasza manna
Z jadłospisu należy czasowo wyeliminować produkty bogate w błonnik pokarmowy, przede wszystkim warzywa, owoce świeże i suszone, kasze, pieczywo razowe, aby dodatkowo nie pobudzać perystaltyki jelit. Sposobem na pozostawienie w diecie owoców i warzyw może być przygotowywanie z nich soków, obieranie owoców ze skórki, wybieranie młodych warzyw, gotowanie i przecieranie owoców i warzyw oraz usuwanie pestek (np. z pomidorów). W okresie trwania biegunki należy zrezygnować także z cukru oraz słodzików (ksylitol czy erytrytol mają działanie lekko przeczyszczające), ostrych przypraw i kawy.
Zaparcia przy stomii
Skłonność do zaparć występuje u osób z kolostomią, natomiast przy ileostomii problem ten praktycznie nie istnieje. Dlatego utrzymujący się pusty worek przy stomii na jelicie cienkim powinien być sygnałem do konsultacji z lekarzem, może to świadczyć o zatkaniu stomii. Zaparcia u osób z wyłonioną kolostomią definiuje się według kryteriów ogólnych dla osób bez stomii. Czynniki świadczące o zaparciach to:
- wypróżnienie rzadziej niż 3 razy w tygodniu
- twardy, zbity kał
- wzdęcia, bóle brzucha
- ból przy wypróżnianiu
Najczęstszą przyczyną występowania zaparć u stomików są błędy w diecie, w tym przyjmowanie zbyt małej ilości płynów oraz brak aktywności fizycznej. Inne, niezwiązane z dietą, przyczyny zaparć u pacjentów ze stomią kałową:
- zaburzenia metaboliczne
- zaburzenia neurologiczne
- wiek pacjentów (stomia najczęściej wyłaniana jest u osób po 60 roku życia)
- rozwój choroby nowotworowej, która była przyczyną wyłonienia stomii
- przyjmowanie niektórych leków
- przyczyny w obrębie stomii, takie jak przepuklina okołostomijna, zwężenie stomii, wypadnięcie stomii
W przypadku uporczywych zaparć i przy wyeliminowaniu błędów żywieniowych niekiedy konieczna jest pogłębiona diagnostyka przyczyn zaparć. W tym celu wykonuje się badania takie jak USG jamy brzusznej, kolonoskopia przez stomię czy ocena czasu pasażu jelitowego.
Co jeść, by uniknąć zaparć?
Za prawidłowy pasaż treści pokarmowej w głównej mierze odpowiedzialne są woda oraz błonnik pokarmowy. Dlatego w celu zapobiegania zaparciom należy pić odpowiednią ilość płynów (1,5-2 litry na dobę) oraz spożywać produkty bogate w błonnik, zarówno rozpuszczalny, jak i nierozpuszczalny w wodzie. Produkty bogatoresztkowe to:
- grube kasze
- pieczywo pełnoziarniste
- płatki owsiane
- otręby pszenne
- grubo mielone siemię lniane
- warzywa
- owoce, w tym w szczególności owoce suszone
Korzystnie na regularny rytm wypróżnień działają mleczne produkty fermentowane (kefiry, maślanki, jogurty). W ramach profilaktyki zaparć należy jeść o stałych porach, 5 niewielkich posiłków, a jedzenie starannie przeżuwać. Z diety należy wyeliminować produkty zapierające, czyli te, które są rekomendowane w przypadku występowania biegunki. Ograniczać należy słodycze i produkty bogate w tłuszcze, ponieważ niekorzystnie wpływają one na florę jelitową, co także nie sprzyja regularnym wypróżnieniom.
Oprócz prawidłowej diety bogatej w błonnik, korzystny wpływ na wypróżnienia na regularna, umiarkowana aktywność fizyczna.
Największym wyzwaniem są pacjenci z kolostomią, którzy doświadczają zaparć, a jednocześnie z innych przyczyn zdrowotnych muszą stosować dietę lekkostrawną, która z zasady jest dietą zapierającą. Tej grupie pacjentów zaleca się łatwostrawne produkty rozluźniające treść jelitową, takie jak :
- naturalne napoje mleczne fermentowane
- kompot z suszonych jabłek albo śliwek
- woda mineralna o wysokiej zawartości magnezu
- odcedzony, gęsty kisiel z siemienia lnianego
- słodzenie napojów ksylitolem
Leczenie zaparć
Niekiedy zmiany w diecie nie dają satysfakcjonujących rezultatów i konieczne staje się leczenie farmakologiczne. Obejmuje ono:
- stosowanie leków o działaniu poślizgowym i zmiękczających kał
- stosowanie leków kontaktowych (drażniących)
Jednak stałe stosowanie w/w preparatów nie jest zalecane, może prowadzić do wzdęć, biegunek, bólu brzucha.
-------------------------------------------
Stomia24.pl - Zakupy online dla Twojej stomii w jednym miejscu!
Realizujemy zlecenia NFZ
Warto sprawdzić
Zmiany w refundacji sprzętu stomijnego od 2024 roku
Powiązane artykuły
Dieta stomika. Czy stomia wiąże się z koniecznością stosowania odpowiedniej diety?
Stomia24.pl
17 lutego 2023Alkohol a stomia
Stomia24.pl
1 lutego 2024Stomia a… zapach. Jak być stomikiem i nie stresować się nieprzyjemnym zapachem?
Stomia24.pl
3 lutego 2023Jaką bieliznę nosić przy wyłonionej stomii?
Stomia24.pl
20 września 2023Jakie produkty wywołują gazy?
Stomia24.pl
18 sierpnia 2023Dieta przed kolonoskopią. Co można a czego nie można jeść?
Stomia24.pl
28 marca 2023Rak jelita grubego – przyczyny, objawy, leczenie
Stomia24.pl
28 czerwca 2022Choroba Leśniowskiego-Crohna - objawy, diagnoza, leczenie
Stomia24.pl
10 stycznia 2022Polipy jelita grubego: przyczyny, objawy, leczenie polipów
Stomia24.pl
6 września 2023Wrzodziejące zapalenie jelita grubego a konieczność wyłonienia stomii
Stomia24.pl
11 maja 2023Kalprotektyna w kale a choroby jelit. Normy dla kalprotektyny
Stomia24.pl
5 lipca 2022IBD, czyli przewlekła choroba jelit
Stomia24.pl
14 lipca 2023Kiedy rak jelita grubego daje przerzuty?
Stomia24.pl
7 lutego 2023Zapalenie jelita grubego – rodzaje, objawy, leczenie
Stomia24.pl
19 lipca 2022Choroba Hirschsprunga – co to jest, jak leczyć, zalecana dieta
Stomia24.pl
12 stycznia 2023Co to jest przetoka odbytu?
Stomia24.pl
24 sierpnia 2022